ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
Τον Αύγουστο του 1922 η καταστροφή της Ελλάδας στη Μικρασία είχε συντελεσθεί. Όλοι τρέχαν να φτάσουν στα παράλια, να προλάβουν τα καράβια, να περάσουν στην ηπειρωτική Ελλάδα, να γλυτώσουν: τα ράκη της στρατιάς του Σαγγαρίου, οι χριστιανοί της Ιωνίας και της Αιολίδας που ξεριζώνονταν, υπάλληλοι, αξιωματούχοι. Όλοι τρέχαν να προλάβουν πριν φτάσουν οι Τούρκοι, που κατέβαιναν καίγοντας και σκοτώνοντας.
(Πηγή: Ηλίας Βενέζης, Μικρασία Χαίρε)ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ
Σ’αυτή την περιοχή, όπου "οι διάφορες εθνότητες ζούσαν αναμεμειγμένες σαν άνθη των αγρών», οι Έλληνες έζησαν μέχρι το 1923-1924, όταν, εξαναγκάστηκαν να αφήσουν πίσω τους τις ρίζες τους, τη γενέθλια γη, τις πανάρχαιες εστίες τους, τα ιερά, το βιός , τις συνήθειες, τους φίλους, τους προγόνους και προσφιλείς νεκρούς, τα κτήματα, τα ζωντανά, τη δουλειά και τα πλούσια κελάρια τους, τον τρόπο ζωής και την προσωπικότητά τους, και να μετατραπούν σε καταδιωγμένους, που για πρώτη φορά έβγαιναν από τα χωριά τους για ένα μακρινό ταξίδι μέσα από το άγνωστο που λεγόταν θάλασσα και που ποτέ δεν είχαν μέχρι τότε αντικρίσει, για να καταντήσουν φυγάδες που τους απειλούσαν ένοπλοι, τους λήστευαν συμμορίες ατάκτων, τους έδιωχναν και τους περιφρονούσαν οι Ελλαδίτες, τους θέριζαν η χολέρα, η ελονοσία και η φθίση, τους κατάτρεχε η ανέχεια, τους πίεζε η ανάγκη της επιβίωσης…"
(Πηγή: Βάνα Χαραλαμπίδου, Τόποι του μύθου και της ιστορίας)
ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΩΝ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ
- Δύο μόλις μήνες μετά την καταστροφή της Μικρασίας και την πυρπόληση της Σμύρνης, την 1η Νοεμβρίου του 1922, άρχιζε τις εργασίες της η Συνδιάσκεψη της Λωζάννης.
- Στις 30 Ιανουαρίου του 1923 υπογραφόταν από την Ελλάδα και την Τουρκία η Σύμβασιςτης Ανταλλαγής των Ελληνοτουρκικών Πληθυσμών.
- Αρχηγός της Ελληνικής Αντιπροσωπείας ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Αρχηγός της Τουρκικής Αντιπροσωπείας ήταν ο Ισμέτ Πασάς.
- Με αυτή τη σύμβαση συνετελείτο το συγκλονιστικότερο γεγονός της νεώτερης ιστορίας μας, από την Άλωση κι εδώ: η έξοδος του Ελληνισμού της Ανατολής, η μετοικεσία του στην ηπειρωτική Ελλάδα.
- Έτσι άρχισε ο τελευταίος κύκλος του ξεριζωμού των Ελλήνων που έμεναν, και μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, στα βάθη της Ανατολής.
